Trade secrets یا اسرار تجاری در هر کسب و‌کاری جزو مهم‌ترین اطلاعات آن بنگاه اقتصادی به شمار می‌رود.
پیش از آن که در مورد اسرار تجاری مطالبی بیان کنیم لازم است که بررسی کنیم
که قانون این اسرار را چگونه تعریف کرده و چه اسراری در زمره اسرار تجاری و حمایت‌های قانونی از آنها قرار می‌گیرند
لذا با توجه به این که قانون جهت حمایت هر چه بیش‌تر از رقابت‌های مشروع و عادلانه،
اسرار تجاری را محدود به چند مورد خاص نکرده و در این خصوص به ارائه ملاک پرداخته،
باید گفت که هر نوع داده‌ای که ویژگی‌های مطرح شده در قانون را داشته باشد می تواند جزو اسرار تجاری محسوب شده و مورد حمایت قرار گیرد.
ملاک‌های سه گانه عبارتند از:
- به طور مستقل دارای ارزش‌اقتصادی بوده
- در دسترس عموم قرار ندارد
- تلاش‌های معقولانه‌ای برای حفظ و حراست از آنها انجام شده است.
ویژگی های اسرار تجاری
۱-اطلاعات دارای ارزش اقتصادی باشد
میزان ارزش اقتصادی در نظام حمایت از اسرار تجاری دارای اهمیت نیست.
بدین منظور اگر اطلاعات دارای ارزش اقتصادی کمی باشد باز هم قابلیت حمایت را دارا است.
۲-در دسترس عموم نباشد
اگر اطلاعات در دسترس عموم باشد دیگر از بحث محرمانگی خارج بوده و کسی نمی تواند ادعایی نسبت به آن داشته باشد
و آن را به عنوان اسرار برای خود در نظر گیرد. لزوما تمام اسرار تجاری تا ابد خارج از دسترس عموم نمی باشد.
به عنوان مثال ممکن است یک اختراع تا زمانی که به ثبت نرسیده است به عنوان یک سر تجاری محافظت شود
ولی زمانی که اختراع به ثبت رسید چون در اختیار عموم قرار گرفته است
دیگر به عنوان اسرار تجاری نمی توان از آن حفاظت کرد ولی در قالب ثبت اختراع می توان از آن حمایت کرد.
۳-تلاش مقولانه ای برای حفظ و حراست از آن انجام شده باشد
حفاظت از اسرار تجاری نیازمند حفظ محرمانگی و برقراری نکات امنیتی برای دسترسی به این اطلاعات می باشد.
اقدامات معقول برای محافظت از اسرار تجاری نه تنها هدف را برای محرمانگی این اطلاعات برآورده می کند
بلکه باعث تقویت موضع شرکت در شکایت احتمالی در برابر کسی می شود که محرمانگی اطلاعات را نقض کرده است.
عدم اقدام امنیتی مناسب برای نگهداری این اطلاعات ممکن است باعث شود
دادگاه این اطلاعات را به عنوان اسرار تجاری قملداد نکند و زمینه حمایتی آن کمرنگ شود.
مقررات داخلی ایران که حمایت از اسرار تجاری را مورد توجه قرارداده اند
1) به موجب مقررات جاری کشور ، وکلاء دادگستری ، کارشناسان رسمی دادگستری،
کارگزاران بورس اوراق بهادار، سردفتران و دفتر یاران اسناد رسمی ، مأموران تشخیص و سایر مراجع مالیاتی،
مترجمان اسناد رسمی بایستی اسراری را که بواسطه وکالت از طرف موکل و نیز اسراری را که
در اثر انجام شغل خود و مراجعه ارباب رجوع و اسرار مؤدیان مالیاتی و اسراری را که
در اثر امر ترجمه بدان واقف می شوند حفظ کنند و برای افشاء اسرار یادشده مجازاتهای قانونی در نظر گرفته شده است .
2) ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی : اطباء و جراحان و ماماها و دارو فروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه محرم اسرار می شوند
هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشاء کنند
به سه ماه و یک روز تا یکسال حبس یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شوند.
۳) ماده ۶۴ قانون تجارت الکترونیک ایران : به منظور حمایت از رقابت های مشروع و عادلانه در بستر مبادلات الکترونیکی،
تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه ها و موسسات برای خود
و یا افشاء آن برای اشخاص ثالث در محیط الکترونیکی جرم محسوب و مرتکب به مجازات مقرر در این قانون خواهد رسید.
ماده ۶۵ قانون مذکور در مقام تعریف اسرار تجاری الکترونیکی اظهار می دارد:
اسرار تجاری الکترونیکی داده پیامی است که شامل اطلاعات ، فرمول ها ، الگوها ، نرم افزارها و برنامه ها،
ابزار و روش ها، تکنیک ها و فرایندها، تالیفات منتشر نشده، روش های انجام تجارت و دادوستد، فنون،
نقشه ها و فراگردها، اطلاعات مالی ، فهرست مشتریان، طرح های تجاری و امثال این ها است که به طور مستقل،
دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عمومی قرار ندارد و تلاش های معقولانه ای برای حفظ و حراست از آنها انجام شده است.
۴) ماده ۴۵ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه موسوم به قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴ قانون اساسی اظهار می دارد :
اعمال ذیل که منجر به اخلال در رقابت می شود ممنوع است :
بند ح: ترغیب ، تحریک و یا وادار ساختن یک یا چند سهامدار،
صاحب سرمایه ، مدیر یا کارکنان یک بنگاه با شرکت رقیب از طریق اعمال حق رأی ، انتقال سهام،
افشاء اسرار، مداخله در معاملات بنگاه ها و یا شرکتها یا روش های مشابه دیگر به انجام عملی که به ضرر رقیب باشد.
