گلخانه ها دارای سازه‌‌‌های سبک وزن با قابلیت عبور نور خوب برای رشد گیاهان هستند،
به همین دلیل سازه بایستی در برابر آسیب‌‌‌های محیطی از قبیل باد، باران، تگرگ و طوفان مقاومت خوبی داشته باشند.
عوامل موثر بر ساخت گلخانه
سازه‌‌‌های مورد استفاده در گلخانه بایستی سبک بوده و قابلیت مقاومت در برابر نیرو‌‌های ی که وارد می‌شود را داشته باشد.
– فشار سازه‌‌‌های دایمی
– فشاری که محصول بر سازه وارد میکند
– فشار برف
– فشار باد
بهبود عملکرد در گلخانه
1- در معرض تابش آفتاب و به دور از موانع، درختان و ساختمان های بلند باشد.
2- جلوگیری از هدر رفتن دما، دما به طور یکنواخت در کلیه قسمت های آن پخش شود.
3- دارای ارتفاع و فضای کافی باشد.
4- سیستم های کنترل گرمایشی، برودتی، تهویه، روشنایی، تامین آب و محلول دهی و سیستم تغذیه با دی اکسید کربن به درستی نصب شده باشند.
5- راهروها بر طبق برآورد نیاز به فواصل مناسب برای انجام عملیات باغبانی و حرکت وسایل نقلیه تعبیه شود.
6- مصالح به کار گرفته شده باید از استحکام کافی برخوردار باشند.
7- سردخانه، اتاق کار، اتاق استراحت، آزمایشگاه، اتاق و خزانه تکثیر پیش بینی شده باشد.
8- اسکلت گلخانه می تواند از چوب، آهن یا آلمینیوم باشد. درصورت استفاده از اسکلت چوبی می بایست از مواد حفاظت کننده نیز استفاده گردد.
9- سیستم ضدعفونی و بهداشتی باید پیش بینی شود.
استحکام گلخانه
تجهیزات مورد استفاده
انواع پوشش گلخانه ها
– شیشه : 89% از کل نور تابیده شده از شیشه عبور میکند.
– پلاستیک : تکجداره یا دوجداره، به دو دسته کلی انعطاف پذیر و خشک تقسیم می شوند.
انعطاف پذیر:
پلی اتیلن(پلیتن): قابلیت عبور نور 80 – 85% است.
پلی ونیل کلراید: قابلیت عبور نور از آن 85 – 90% است.
پلی ونیل فلوراید: قابلیت عبور نور از آن 85 – 90% است.
پلاستیک خشک :
فایبر گلاس، در شدت نور پایین پوشش خوبی محسوب می شود. قابلیت عبور نور از آن 80 – 85% است.
اکریلیک، 83% نور را از خود عبور میدهد.
پلی کربونات، 80% نور را از خود عبود میدهد.
طبقه بندی گلخانه ها از نظر ساختمان
گلخانه یکطرفه : سقف از یک طرف شیب دار است. برای جذب عمود نور به داخل گلخانه زاویه سقف با سطح زمین از 30 تا 55 درجه متغییر است.
نیمه دوطرفه : سقف از دو طرف شیب دار است. دیوار شمالی بلندتر از دیوار جنوبی است. در این گلخانه ها مرتفع ترین نقطه سقف گلخانه به اندازه یک سوم عرض گلخانه با دیوار شمالی فاصله دارد.
دوطرفه : ارتفاع دیواره های جانبی از دو طرف مساوی است. ارتفاع بلندترین نقطه سقف تا 2/4 متر و عرض آن 5/8 – 9 متر و فاصله قوسها از هم 5/2 – 3 متر متغییر است.
به هم پیوسته : از به هم پیوستن دو یا چند واحد گلخانه دو طرفه حاصل میگردد که می تواند سقف شیروانی، قوسی، گنبدی و دندان اره ای باشد.
تقسیم بندی گلخانه از نظر گرما
گلخانه های سرد: 6 – 10 درجه سانتیگراد، برای نگهداری درختان و درختچه های زینتی
گلخانه معتدل: 10 – 15 درجه سانتیگراد، برای نگهداری بگونیا، گلوکسینا، فیلودندرون و …
گلخانه گرم: 18 – 25 درجه سانتیگراد، برای نگهداری گونه های گرمسیری
گلخانه گرم و مرطوب: 18 – 25 درجه سانتیگراد، با رطوبت بالا، به هدف تکثیر گیاهان
تهویه
معمولا جهت کنترل دما و رطوبت، و نیز تامین دی اکسید کربن مورد نیاز گیاه با استفاده از موارد زیر امکانپذیر است:
– باز و بسته کردن مکانیکی یا اتوماتیک پنجره های کناری و سقفی
– فن های پرفشار دارای ترموستات
– سیستم فن و پد در تابستان به همراه سیستم خنک کننده
سیستم گرمایشی
حرارت موضعی : با سوزاندن نفت، مازوت و گاز طبیعی در کوره (از دودکش باید استفاده شود، اتیلن حاصل تاثیر منفی روی گیاه دارد)
حرارت مرکزی : بخار داغ یا آب گرم با استفاده از سیستم شوفاژ، لوله کشی داخل گلخانه و فن های تعبیه شده در داخل گلخانه به جریان می افتد.
حرارت تابشی : با تابش پرتو های مادون قرمز سطح خاک و گیاه گرم می شود.
حرارت خورشیدی : با تجمیع حرارت خورشیدی، نگهداری و انتقال آن گلخانه گرم می شود.
سیستم خنک کننده
در تابستان به جز تهویه و بازبودن هواکش ها دمای داخل گلخانه تا 12 درجه سانتیگراد بالاتر از دمای بیرون است.
– باز و بسته کردن مکانیکی یا اتوماتیک پنجره های کناری و سقفی
– سیستم فن و پد در تابستان
سیستم روشنایی
بیشتر درفصل زمستان و بویژه در عرض های جغرافیایی بالا از سیستم روشنایی به عنوان نور مکمل استفاده می گردد. برای افزایش طول مدت روز از منبع نور اضافی استفاده می شود. بهترین منبع نور اضافی لامپ های پر فشار بخار سدیم است.
سیستم سایه دهی
در فصل تابستان که شدت و مدت تابش خورشیدی بیشتر است و می تواند برای گیاهان داخل گلخانه مضر باشد از سیستم سایه دهی با پرده های پلی استری آلمینیومی استفاده می شود و نیز از پرده های سیاه استفاده می گردد.
سیستم تغذیه با گاز دی اکسید کربن
– دی اکسید کربن یکی از مواد اولیه فرایند فتوسنتز است و موجب ایجاد ماده خشک گیاه می گردد.
– میزان گاز دی اکسید کربن در هوای آزاد حدود 350 درصد و اکسیژن 21 درصد است.
– در هوای آفتابی و نور زیاد از دی اکسید کربن بیشتری می توان استفاده کرد.
سیستم آبیاری و تغذیه
– توجه به کیفیت آب آبیاری از نظر شوری و هدایت الکتریکی، میزان اسیدیته یا PH قلیانیت یا میزان کربونات و بی کربنات کلسیم.
– استفاده از روش های بهینه در آبیاری (دستی، قطره ای، بارانی، استفاده از لوله های تراوا در سطح، استفاده از سفال های زیرزمینی تراوا، آبیاری دیواری در کشت عمودی گلدانی و…)
– استفاده از مواد مغذی و یا سموم به همراه سیستم آبیاری
